Het Paasweekend in het vooruitzicht; een verplichte vrije Paasmaandag?

Het Paasweekend loopt dit jaar van vrijdag 29 maart tot en met Eerste Paasdag op maandag 1 april. Eerste en Tweede Paasdag worden in Nederland gezien als officiële feestdagen. Toch betekent dat niet vanzelfsprekend dat alle werknemers aanstaande maandag vrij zijn.

Bestaat er eigenlijk een wettelijk recht om vrij te zijn op een feestdag? In dit artikel neem ik u mee in de geldende regels.

Officiële feestdagen

In Nederland wordt een aantal christelijke feestdagen als officiële feestdag gezien. Dit zijn Nieuwjaarsdag, Goede Vrijdag, Pasen, Koningsdag, Bevrijdingsdag, Hemelvaartsdag, Pinksteren en Kerstmis.

Niet-christelijke feestdagen, zoals het Suikerfeest en Chinees Nieuwjaar, worden in Nederland niet als officiële feestdagen gezien.

Vrij op een feestdag?

Aanstaande maandag, op Tweede Paasdag, zullen veel bedrijven gesloten zijn. Hoewel het er misschien op lijkt dat iedereen met Pasen een vrije dag heeft, is dat geen juridisch afdwingbaar recht.

Er is namelijk niet in de wet vastgelegd dat werknemers vrij moeten zijn op een officiële feestdag. Ondanks dat de Paasdagen in Nederland algemeen erkende feestdagen zijn, is het dus niet zo dat alle werknemers maandag vrij zijn.

Dat geldt ook voor andere officiële feestdagen. Een duidelijk voorbeeld is Bevrijdingsdag op 5 mei. In vrijwel alle cao’s is vastgelegd dat Bevrijdingsdag iedere 5 jaar een vrije dag is. Maar ook voor Bevrijdingsdag geldt; niet iedere werknemer heeft automatisch recht op een betaalde vrije dag.

Welke regels gelden dan wel?

Dat is afhankelijk van de afspraken die zijn vastgelegd in de cao, de arbeidsovereenkomst of het toepasselijke bedrijfsreglement. Er zal schriftelijk moeten zijn vastgelegd welke feestdagen als vrije dagen worden aangemerkt en of de werknemers die dag doorbetaald krijgen. Indien hierover niets in de cao of de arbeidsovereenkomst staat, kan een werkgever in principe verplichten om te werken op feestdagen.

In sommige sectoren zijn feestdagen ‘gewone’ werkdagen, denk bijvoorbeeld aan de horeca. Het kan dus zijn dat werknemers op (bepaalde) feestdagen moeten werken. En dat betekent niet automatisch dat een werknemer extra loon in de vorm van een toeslag krijgt. Ook dát is niet bij wet vastgelegd en afhankelijk van hetgeen in de cao, de arbeidsovereenkomst of het bedrijfsreglement is vastgelegd.

Niet-erkende feestdagen

In de praktijk wordt steeds vaker rekening gehouden met de mogelijkheid om vrij te zijn op niet-erkende feestdagen. Zo is in sommige cao’s of arbeidsovereenkomsten zelfs de mogelijkheid vastgelegd dat een werknemer een algemeen erkende feestdag kan inleveren voor een niet-erkende feestdag. Ook staat in enkele cao’s dat een werkgever rekening moet houden met het geloof van een werknemer. Echter geldt altijd dat het opnemen van een vrije dag, in overleg met de werkgever moet geschieden.

Verplichte vrije dagen

De wet bepaalt niet welke (feest)dagen als verplichte vrije dagen gelden. De werkgever kan enkele verplichte vrije dagen aanwijzen, mits deze bevoegdheid uit de cao of de arbeidsovereenkomst volgt.

Het verschilt vaak per sector in welke periode de verplichte vrije dagen worden aangewezen. Zo zijn leerkrachten in het onderwijs tijdens de schoolvakanties vrij en kent de bouwsector het begrip ‘bouwvak’ voor de zomerperiode.

Loon tijdens vrije dagen

Op een verplichte vrije dag die door de werkgever is aangewezen, krijgt een werknemer het gebruikelijke loon doorbetaald. Wel gaat deze dag af van het saldo aan opgebouwde vakantiedagen. Alleen als de dag als ‘extra’ vrije dag wordt aangemerkt, komen de uren bovenop de vakantiedagen. Een werkgever mag niet – zonder toestemming – een vrije dag verplichten zónder loondoorbetaling.

Advies

Kijk goed wat er in de cao, de arbeidsovereenkomst of het bedrijfsreglement staat over de vrije dagen binnen uw bedrijf. Een officiële feestdag in Nederland betekent namelijk niet automatisch een verplichte vrije dag en/of een hogere beloning.

Ik wens u een fijn Paasweekend; of u maandag vrij bent of niet!

Heeft u naar aanleiding van dit advies vragen over het beleid binnen uw organisatie? Voor juridisch advies kunt u altijd contact opnemen met een van onze arbeidsrechtspecialisten. Wij helpen u graag!

Merel Brokx
Advocaat Arbeidsrecht
Koch Advocaten
brokx@kochadvocaten.nl

Altijd op de hoogte blijven? Volg ons op Linkedin!